OSOBNÍ DATA
Narozen: 8. března 1889, Lvov, Halič, Rakousko-Uhersko (dnes Ukrajina)
Zemřel: 3. června 1950, Krakov, Polsko
Národnost: polská

PORTRÉT

Zdroj: Przegląd biblioteczny, 1927

NEJDŮLEŽITĚJŠÍ OSOBNÍ A PROFESNÍ ÚDAJE

Edward Kuntze, syn Bernarda a Herminy, rozené Birkfellnerové, se narodil 8. března 1889 ve Lvově. Edwardův otec, správní zaměstnanec železnic – velký obhájce dobrých, tradičních hodnot – vždy zdůrazňoval význam vzdělání. Edward proto nezůstal u středoškolského vzdělání, ale pokračoval ve studiích, ukončil univerzitu s vyznamenáním a získal titul doktora. Během svého studia podnikal Edward často cesty do Říma, aby získal materiály pro své práce.

E. Kuntze přinesl velký a cenný vklad do rozvoje nejen polského knihovnictví. Byl znám jako skromný a tichý muž, který neočekával administrativní postup.

Edwarda Kuntzeho je nutné hodnotit v kontextu jeho profesního prostředí, ve kterém sehrál roli významného spolutvůrce moderního polského knihovnictví. Byl autorem mnoha prací na téma organizace knihovny, jednotného zpracování knihovních fondů, výpůjčního procesu, profesních a osobních záležitostí knihovního personálu, výstavby knihoven atd. Kuntzeho díla byla v Polsku používána jako návody a vzory v knihovnické praxi. Například článek Potrzeby polskich bibliotek naukowych [1] má značnou historickou a vzdělávací hodnotu.

V úsilí přinést jednotnost do procesu rozvoje polského knihovnictví plného úskalí byl E. Kuntze první, kdo začal hovořit o předmětu vzdělávání zaměstnanců knihoven. Organizoval odborné kurzy pro knihovníky Poznaňské univerzitní knihovny. Úlohu výuky a průběžného vzdělávání pro knihovníky dobře formuloval v díle Kilka uwag o kursach dla bibliotekarzy bibliotek naukowych [2].

Prvních několik let poté, co převzal vedení Jagellonské knihovny, strávil Kuntze její reorganizací, která zlepšila fungování knihovny. Delegoval povinnosti, zavedl dlouhodobé úkoly, zvýšil odpovědnost, vypracoval soubor vnitřních pokynů pro jednotlivá oddělení a výpůjční řád [3].

E. Kuntze zavedl mnoho změn ve vnitřní organizační struktuře knihovny se zaměřením na modernizace jejího provozu. V roce 1927 bylo vytvořeno oddělení akvizice a v letech 1927-1932 byly reorganizovány katalogy; výsledkem reorganizací byl jednotný abecední katalog.

Kuntze dbal na informační aspekty funkce knihovny (informace o nejnovějších přírůstcích). 1. října 1927 vyšlo první vydání Wykazu najważniejszych nabytków Biblioteki Jagiellońskiej (publikace byla vydávána pravidelně do roku 1938). Dohlížel také na dokončení stavby knihovny, iniciované předchozím ředitelem F. Papéem.

V době nejhorší zkoušky – druhé světové války a německé okupace Polska – E. Kuntze dělal maximum pro ochranu knihovních fondů před procesem plánovaného zničení. Podařilo se mu dokonce rozšířit knihovní fond připojením sbírek jiných, menších institucí (knihovny seminářů, knihovna Polské akademie věd, část sbírky Orientálního ústavu a sbírky různých úřadů), původně určených k lidvidaci.

V této velmi těžké době a pod těsným dozorem okupantů - v Krakově bylo v té době velitelství Generálního štábu - se Kuntze zapojil do podzemních aktivit spojených hlavně s uchováním polského kulturního dědictví včetně knihoven a jejich sbírek. Kuntze byl členem tajného výboru, který se zabýval hlavně registrací ztrát a škod kulturního a vědeckého odkazu Jagellonské univerzity, ale byl také odpovědný za přípravu plánu pro poválečnou obnovu [4]. Účastnil se též zajišťování uměleckých děl shromážděných na zámku Wawel, z nichž mnohé však nebylo možné zachránit před odcizením.

V souladu se svým vzděláním se E. Kuntze věnoval historickému výzkumu a byl expertem na dobu vlády Štěpána Báthoryho. Ke Kuntzeho dílům trvalé vědecké hodnoty patří: Sventoslai Orzelski Interregni Poloniae Libri 1572-1576 (1917), Alberti Bolognetti nuntii apostolici in Polonia epistolae et acta 1581-1585 (1923-1950) (Kuntzeho celoživotní dílo), Instrukcję wydawniczą dla źródeł historycznych z czasów nowożytnych Komisji Historycznej PAU. Výzkumná činnost E. Kuntzeho tvořila velmi důležitou část jeho díla. Napsal 40 knih z oblasti knihovnictví a 25 knih z oboru historie.

Kuntze byl členem-korespondentem Historicko-filozofického ústavu Polské akademie věd, členem Komise dějin Poznaňské společnosti přátel umění a vědy a členem Státního výboru pro archivy a Knihovního výboru Polské akademie věd v Krakově.

Jako uznání za svoji práci a celoživotní přispění k rozvoji kulturních hodnot a polského knihovnictví byl E. Kuntze oceněn dvakrát Zlatým křížem za zásluhy a dvakrát Řádem polského znovuzrození.

Kuntze se akvitně zapojil do spolupráce knihoven na mezinárodní úrovni.

Ve své 45leté profesní kariéře projevil Kuntze své výjimečné vzdělání v oblasti organizace knihoven, byl autorem řady vědeckých textů, pokynů a jiných publikací a všeobecně přispěl k rozvoji polského knihovnictví.

VZDĚLÁNÍ

Edward Kuntze v roce 1898 maturoval na V. lvovském gymnáziu. V letech 1898-1902 studoval historii a geografii na katedře filozofie Univerzity Jana Kazimierza ve Lvově. Navštěvoval seminář profesora Ludwika Finkela a napsal práci o Andrzeji Dudyczovi, polském diplomatovi 16. století. V roce 1902 získal Kuntze titul doktora a v roce 1904 diplom středoškolského učitele.

PRACOVNÍ MÍSTA

Prvních několik let svého profesionálního života strávil E. Kuntze prací středoškolského učitele – nejprve na 2. lvovském gymnáziu (od 1. listopadu 1901 do 31. srpna 1905), potom na gymnáziu ve městě Bochnia (září 1905 až červen 1906). Nějaký čas strávil v Římě (říjen 1903 až červen 1904) prací pro Polskou akademii věd; pobyt využil pro shromáždění materiálů pro své vědecké práce z rukopisných pramenů Vatikánského archivu a knihovny.

V letech 1906-1919 pracoval Kuntze v Jagellonské knihovně, nejprve jako pomocný knihovník. Potom několik let pracoval jako ředitel knihovny Poznaňské univerzity a nakonec 20 let (1927-1947) působil jako ředitel Jagellonské knihovny.

PROFESNÍ DRÁHA

Edward Kuntze byl knihovníkem, historikem, redaktorem. Od roku 1928 byl členem Polské akademie věd, v letech 1923-1935 pracoval pro polskou delegaci zabývající se navrácením předmětů polského kulturního dědictví ze Sovětského svazu [5]. V letech 1926 –1933 Kuntze zastával místo předsedy Spolku polských knihovníků. K rozvoji polského knihovnictví přispěl také jako redaktor, významným úspěchem bezesporu byl vznik a redigování časopisu Przegląd biblioteczny (1927-1947). Přispěl rovněž k uvedení polských odborníků do Komise knihovních expertů při Společnosti národů. V Paříži v lednu 1928 přednášel o polské bibliografii v referátu Les renseignements bibliographiques en Pologne [6]. Byl aktivně činný v Mezinárodní komisi knihoven a bibliografie, která se v roce 1929 přeměnila na Mezinárodní federaci knihovnických asociací (International Federation of Library Associations and Institutions - IFLA) [7].

SHRNUTÍ MYŠLENEK A CITÁTŮ

Kuntze był autorem fundamentalnego artykułu ogłoszonego w 1919 roku pt. Potrzeby bibliotek naukowych. Praca ta, do dziś cytowana w literaturze fachowej, daje jasny program zadań, które stanęły przed bibliotekarstwem polskim w czasie, kiedy trzeba było dopiero wypracować jednolitą politykę biblioteczną w kraju. Jak trudne były to sprawy najlepiej świadczy historia Związku Bibliotekarzy Polskich, którzy przez długi czas nie potrafili zorganizować współpracy między poszczególnymi ośrodkami. Program swojej pracy, nad spolszczeniem księgozbioru, jako dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, Kuntze ujął w następujący sposób:

Kuntze byl autorem zásadního článku zveřejněného v roce 1919 po titulem Potrzeby bibliotek naukowych [Potřeby vědeckých knihoven]. V této práci, dodnes citované v oborové literatuře, předložil jasný program úkolů, které stály před polským knihovnictvím v době, kdy bylo teprve třeba vypracovat jednotnou knihovní politiku. O tom, jak těžká to byla záležitost, svědčí dějiny Spolku polských knihovníků, který dlouho nebyl schopen zorganizovat spolupráci mezi jednotlivými středisky. Program své práce Kuntze coby ředitel knihovny Poznaňské univerzity vysvětlil následovně:

Z tutejszej Biblioteki mam zamiar zrobić dobrą bibliotekę uniwersytecką. Gdyby, więc otrzymał w depozyt Bibliotekę Towarzystwa Przyjaciół Nauk, to jednak nie będę zabiegał o przetworzenie jej na Bibliotekę o takim charakterze jak Jagiellońska lub Ossolineum, gdzie główny nacisk położony jest na polonica. [8]

“Mým záměrem je z této knihovny udělat dobrou univerzitní knihovnu. Kdybych získal sbírku knihovny Společnosti přátel vědy, nepokoušel bych se ji změnit na knihovnu takového charakteru, jako je Jagellonská knihovna nebo Ossolineum, jež jsou zaměřeny hlavně na polonika” [8]

Když se ujal redakce časopisu Przegląd Biblioteczny, nastínil jeho program takto:

“Przegląd Biblioteczny bude mít charakter vědeckého časopisu, věnovaného teorii a praxi knihovnictví v širokém slova smyslu. Vedle článků na téma knihovní techniky a jejích teoretických základů, dějin a organizace knihoven (především vědeckých) a záležitostí týkajících se knihovnické profese (zvláště v Polsku) bude zveřejňovat práce z oblasti obecného knihovnictví a navíc z oblasti dějin filozofie knihy. Recenze nových polských a zahraničních knihovnických a knihovědných publikací [budou také publikovány] ...” [9]

Redakční rada ocenila práci Kuntzeho na pozici šéfredaktora časopisu Przegląd Biblioteczny tímto způsobem:

“Vedl náš časopis od roku 1927, od chvíle jeho zrodu. Vedl nás v letech ekonomické krize i v letech nedostatečného porozumění pro práci knihovníků. Přes všechny nepříznivé okolnosti se Przegląd pod jeho bdělou a vytrvalou rukou rozvíjel a udržel se na neměnně vysoké úrovni. Redaktor Kuntze učinil z Przeglądu tribunu polského knihovnictví, na které se diskutuje o zásadních problémech oboru; učinil z něj také zrcadlo našeho profesního hnutí, života a rozvoje Spolku polských knihovníků a archivářů.” [10].

Podívejme se na Edwarda Kuntzeho očima jeho nadřízených a spolupracovníků. V roce 1919 F. Papée charakterizoval E. Kuntzeho takto:

“Edward Kuntze, všestranný odborník na naše knihovny a knihovnictví obecně, zcela oddaný své profesi (současně však i zkušený historik), velký organizační talent …” [11].

Očitý svědek Kuntzeho činnosti během války, A. Birkenmajer, jej oceňuje takto:

“Kuntzeho nejdůležitější zásluhou během [německé] okupace, a asi nejdůležitější zásluhou o Jagellonskou knihovnu vůbec, je jeho hlavní role v ochraně sbírek této knihovny proti nebezpečím, které jim hrozilo ze strany okupantů. Díky svým osobním vlastnostem a zvláště svému zřejmému taktu a diplomatickým schopnostem si získal velký vliv na Abba [12]. , takže mohl zabránit např. odvozu rukopisů a prvotisků mimo Krakov, začlenění fondů knihovny Polské akademie věd do fondu Jagellonské knihovny atd.; navíc zařídil, že se do knihovny vrátila většina cenných předmětů “zajištěných” (sichergestellt) německými historiky umění v letech 1939-1944.” [13].

Dlouhodobá spolupracovnice E. Kuntzeho Helena Lipska o něm napsala:

“Byl vždy první, kdo pomohl svým spolupracovníkům, měl velké pochopení pro jejich vědecký výzkum, pokud to nebylo v rozporu s plněním jejich knihovnických povinností – pomáhal i povzbuzoval; těšil jej zejména výzkum spojený s mateřskou knihovnou a jejím fondem. Mladší kolegové byli z důstojné postavy ředitele a jeho autority nesmělí, ale jeho vysoká osobní kultura, taktnost, shovívavost a přízeň mu získávaly sympatie a úctu. Ukázalo se to nejvíce během hitlerovské okupace.” [14].

VÝBĚROVÁ BIBLIOGRAFIE

Dílo Edwarda Kuntzeho

KUNTZE, E. Układy o zwrot biblioteki Kałuskich [Karta z dziejów odzyskania z Rosji polskiego mienia kulturalnego], Lwów 1930.

KUNTZE, E. Les rapports de la Polotne avec le Saint-Siêge ã l`époque d`Etienne Batory. Cracovie 1935. Imprimerie Universite des Jaggelons, s. 39. Odb. z: Etienne Batory roi de Pologne prince de Transylvanie Academie Polonaise des Sciences et des Lettres Academie des Sciences Hongroise.

KUNTZE, E. A. Caligarii Nuntii Apostolici in Polonia epistolae et acta 1578–1581 [recenze]. Boratyński, L. (ed.). Kraków 1917.

KUNTZE, E. Dzieje Biblioteki Jagiellońskiej pod okupacją niemiecką w okresie od 1 września do 18 stycznia 1945 r. In Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej, Kraków 1975, R. 25.

KUNTZE, E. Fryderyk Papée jako bibliotekarz. Warszawa 1936.

KUNTZE, E. Organizacja Inflant w czasach polskich. In Pamiętnik Instytutu Bałtyckiego: Polska a Inflanty. Gdynia 1939.

KUNTZE, E. Potrzeby polskich bibliotek naukowych. In Nauka Polska. 2: 1919, s. 503-542.

KUNTZE, E. Les renseignements en Pologne. In La coordination internationaledes Bibliotehèques. Paris 1928, s. 62-68.

KUNTZE, E. Czym powinna być Biblioteka Jagiellońska? In Silva Rerum. T. 3. 1927, s. 81-84.

Práce o Edwardu Kuntzem

BAUMGART, J. Rzut oka na dzieje Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich 1917-1957. In Przegląd Biblioteczny. 1957, R. 25, z. 4.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej. 1971, R. 21, z. ½, s. 5-33.

BAUMGART, J. Działalność dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu (1919-1926). In Przegląd Biblioteczny. 1957, R. 25, z 2/3, s.106-111.

Regulamin wewnętrzny Biblioteki Jagiellońskiej. Kraków 1934.

Biblioteka Uniwersytecka 1919-1929. In Biblioteki wielkopolskie i pomorskie. WIERCZYŃSKI, S. (red.). Poznań 1929, s. 97.

BIRKENMAJER, A. Biblioteka Jagiellońska a Biblioteka Narodowa. In Silva Rerum. T. 3. 1927, s. 81-84.

WIĘCKOWSKA, H. Bibliotekarstwo polskie na terenie międzynarodowym w latach 1923-1939. In Studia o Książce. T. 3.

ŁODYŃSKi, M. Rola Edwarda Kuntzego Kuntzego w bibliotekatrstwie polskim. In Przegląd Biblioteczny. 1957, R. 25, z. 2/3.

BAUMGART, J. Bibliotekarstwo, biblioteki, bibliotekarze. Warszawa 1983.

Bilans dziesięcioletniej pracy na polu bibliotekarstwa i bibliografii w Polsce. In Przegląd Biblioteczny. 1929, R. 3, s. 258-259.

ODKAZY

1. Nauka polska. T. 2. Warszawa 1919, s. 503-542.
2. Przegląd Biblioteczny. 1930, R 4, s. 5–36.
3. Regulamin wewnętrzny Biblioteki Jagiellońskiej. Kraków 1934.
4. DĄBROWSKI, J. Praca naukowa i uczelnie wyższe w czasie okupacji. In Kraków w latach okupacji 1936-1945. Kraków 1945-1957, s. 85-93.
5. WÓJCIK, K. Rewindykacja – Traktat ryski – 1921. In Strona poświęcona poszukiwaczom skarbów i tajemnic II wojny światowej [on-line]. J. Robert Kudelski, 2000-2004. Aktualizacja 04.12.2004 [dostęp 5 czerwca 2005]. Dostępny w World Wide Web: www.eksplorator.os.pl/86.htm.
6. KUNTZE, E. Les renseignements bibliographiques en Pologne. In La coordination internationale des Bibliothéques. Paris 1928, s. 62-68.
7. WIĘCKOWSKA, H. Bibliotekarstwo polskie na terenie międzynarodowym w latach 1923-1939. In Studia o Książce. T. 3, s. 197-226.
8. Biblioteka Uniwersytecka 1919-1929. In WIERCZYŃSKI, S. (red.). Biblioteki wielkopolskie i pomorskie. Poznań 1929, s. 97.
9. Od Redakcji. Przegląd Biblioteczny. 1927, R. 1, s. 8.
10. PAPÉE, F. Sprawozdanie Biblioteki Jagiellońskiej za 1918 z dnia 16 XII 1918 s. 3 [maszynopis archiwum BJ].
11. Tamże.
12. Reprezentant okupanta nadzorujący Bibliotekę.
13. BIRKENMAJER, A. Recenzja maszynopisu pracy Ireny Barowej. In Przewodnik po Bibliotece Jagiellońskiej [maszynopis archiwum BJ, s. 8-9].
14. LIPSKA, H. Dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej Edward Kuntze, s. 45. BAR-ŚWIĘCH, J. Polityka biblioteczna w służbie nauki – Edward Kuntze. In Twórcy nowoczesnego bibliotekoznawstwa polskiego. Wrocław 1974, s. 164-185.

Do češtiny přeložila Ludmila Celbová; úprava překladu Josef Schwarz.

Edward Kuntze

DANE PERSONALNE

Urodzony: 8. marca 1880, Lwów, Galicja
Zmarł: 3 czerwcia 1950, Kraków
Narodowość: Polak

ZDJĘCIE

Źródło: Przegląd biblioteczny, 1927

GŁÓWNE NURTY OSOBISTE I ZAWODOWE

Edward Kuntze syn Bernarda i Herminy z domu Birkfellner. Ojciec był urzędnikiem kolejowym. Przyszedł na świat w rodzinie z tradycjami, w której ważną sprawą życiu człowieka było wykształcenie. Stąd nie poprzestał na edukacji w szkole średniej, ale ukończył studia, a efektem dalszej pracy naukowej było uzyskanie stopnia doktora. W celach naukowych, do poszukiwania materiałów do swoich prac, wyjeżdżał do Rzymu.

Wnosząc duże zasługi dla rozwoju bibliotekarstwa, nie tylko polskiego, znany był jako człowiek skromny, nie oczekując wyróżnień w hierarchii urzędniczej.

Edward Kuntze należy do tych ludzi, o których trudno mówić nie łącząc go ze środowiskiem, w którym pracował odgrywając znaczącą rolę. Był współtwórcą nowoczesnego i naukowego bibliotekarstwa polskiego. Jest autorem prac, w których podejmował temat wewnętrznej i zewnętrzne organizacji bibliotecznej, jednolitego opracowywania zasobów, udostępniania zbiorów, problemów personalno-zawodowych, budowlanych itd., czyli wszystkich, które składają się na bibliotekarstwo jako całość. Wysoki poziom, rozległość problemów podejmowanych w piśmiennictwie przez Kuntzego, stały się na długie lata wytyczną i wzorem ujmowania zagadnień i programem naukowego bibliotekarstwa polskiego. Do dziś ma wartość historyczną i instrukcyjną artykuł pt. Potrzeby polskich bibliotek naukowych. [1] W celu ujednolicenia burzliwego rozwoju bibliotekarstwa polskiego, podjął temat kształcenia fachowego personelu, a następnie był założycielem pierwszych polskich kursów bibliotekarskich na wysokim poziomie w Bibliotece Uniwersytetu Poznańskiego. Wszechstronnie naświetlił rangę kształcenia w artykule pt. Kilka uwag o kursach dla bibliotekarzy bibliotek naukowych [2]

Pierwsze lata po objęciu dyrekcji nad Biblioteką Jagiellońską poświęcił na reorganizację, mającą znaczącą rolę w usprawnieniu funkcjonowania Biblioteki. Wprowadził podział czynności, i ustalił zakres prac, uporządkował sprawozdawczość, opracował wewnętrzne instrukcje dla poszczególnych działów. Dla czytelników opracował zasady korzystania ze zbiorów [3].

Przeprowadził też wiele zmian w strukturze organizacyjnej Biblioteki, mając na celu unowocześnienie pracy. W 1927 roku utworzył Biuro Przybytków, a w latach 1927-1932 przeprowadził reformę katalogu, dzięki czemu Biblioteka zyskała jednolity katalog alfabetyczny.

Zadbał o informację o zbiorach Biblioteki i jej najnowszych nabytkach. Od 1 X 1927 rozpoczął publikowanie Wykazu najważniejszych nabytków Biblioteki Jagiellońskiej, który ukazywał się do 1938 roku.

Był też budowniczym, z powodzeniem dokończył rozpoczętą przez poprzedniego dyrektora F. Papée budowę Biblioteki Jagiellońskiej.

W bardzo trudnym okresie Państwa Polskiego, Kuntze również przeszedł ciężkie moralne przeżycie okupacyjne, musiał przyjmować instrukcje godzące w integralność funkcjonowania Biblioteki Jagiellońskiej. Z pełną godnością chronił zasobów Biblioteki, a nawet powiększał je, włączając do kolekcji zasoby różnych likwidowanych przez Niemców instytucji. W ten sposób ochronił zbiory bibliotek seminaryjnych, Bibliotekę Polskiej Akademii Umiejętności, część zbiorów Instytutu Wschodniego, ale też kolekcje urzędów.

W tym trudnym okresie, a trzeba zaznaczyć, że Kraków był siedzibą Generalnej Guberni, więc nadzór okupanta był tym większy, Kuntze był głęboko zaangażowany w prace nielegalne. Podziemna działalność, głównie zawiązana była ze sprawami bibliotekarstwa, a ściślej z ochroną dóbr kulturalnych. Należał do tajnej Komisji przeprowadzającej rejestrację strat wojennych Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz opracowującej plany powojenne [4].

Brał też udział w zabezpieczeniu dzieł sztuki zgromadzonych na Wawelu, nie udało się jednak zapobiec wywiezieniu wielu dzieł sztuki.

Zgodnie z wykształceniem prowadził E. Kuntze badania naukowe historyczne i był znakomitym znawca czasów Stefana Batorego. Trwałą wartość naukową posiadają, ogłoszone przez Polską Akademię Umiejętności wydawnictwa historyczne, jak: Sventoslai Orzelski Interregni Poloniae libri 1572-1576 (1917) oraz trzytomowe dzieło, nad którym pracował niemal całe życie, Alberti Bolognetti nuntii apostolici in Polonia epistolae et acta 1581-1585 (lata 1923-1950). W roku 1948 opracował Instrukcję wydawniczą dla źródeł historycznych z czasów nowożytnych Komisji Historycznej PAU.

Działalność naukowa, na którą, mimo wielu zajęć, zawsze znajdował czas, była bardzo ważną sferą jego pracy. W sumie napisał 40 pozycji z zakresu bibliotekarstwa i 25 prac z dziedziny historii.

Był członkiem-korespondentem Wydziału Historyczno-Filozoficznego Polskiej Akademii Umiejętności, członkiem Komisji Historycznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, był też członkiem Państwowej Rady Archiwalnej i Rady Bibliotecznej PAU w Krakowie.

Bardzo ważną sferą jego pracy jest działalność naukowa, na którą, mimo wielu zajęć, zawsze znajdował czas.

W uznaniu zasług, położonych dla rozwoju kultury i bibliotekarstwa w Polsce, otrzymał E. Kuntze dwukrotnie Złoty Krzyż Zasługi oraz został odznaczony Krzyżem Oficerskim i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Włączał się do międzynarodowej współpracy bibliotekarzy,

W czterdziestopięcioletniej pracy Kuntze okazał się znakomitym organizatorem bibliotek, autorem naukowych tekstów, założycielem placówek kształcących kadrę, wydawcą, wszechstronnie udzielając się w pracach na najwyższym poziomie na rzecz środowiska bibliotekarskiego.

EDUKACJA

Uczył się w V Gimnazjum we Lwowie i w 1898 r. zdał maturę. W latach 1898-1902 odbył studia historyczne i geograficzne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jana Kazimierza.

Uczęszczał na seminarium prof. Ludwika Finkla i napisał pracę o Andrzeju Dudyczu, dyplomacie z XVI wieku i 7 listopada 1902 roku uzyskał stopień doktora, a w roku 1904 otrzymał dyplom nauczyciela szkół średnich.

INSTYTUCJE, DLA KTÓRYCH PRACOWAŁ

Początkowo pracował w szkolnictwie: od 1 XI 1901 do 31 VIII 1905 r. w II Gimnazjum we Lwowie, a od września 1905 roku do czerwca 1906 roku w gimnazjum w Bochni. W owym czasie, przez okres od października 1903 do czerwca 1904 roku przebywał w Rzymie, gdzie pracował w stacji Akademii Umiejętności. Pobyt w Rzymie wykorzystał do zebrania do prac naukowych materiał ze źródeł rękopiśmiennych Archiwum i Biblioteki Watykańskiej. W latach 1906-1919 pracował w Bibliotece Jagiellońskiej z początku jako pomocnik bibliotekarza, potem na stanowisku skryptowa, aż wreszcie jako kustosz. Następnie (lata 1919-1926) był dyrektorem Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, a od roku 1927 do 1947 dyrektorem Biblioteki Jagiellońskiej.

KARIERA ZAWODOWA

Był bibliotekarzem, historykiem redaktorem; od 1928 czł. Polskiej Akademii Umiejętności; 1906-1919 pracownik Biblioteki Jagiellońskiej, 1919-1926 dyrektor Biblioteki Uniwersytetu w Poznaniu; od 1921 czł., a w latach 1923-1935 przewodniczącym delegacji polskiej w komisjach do spraw rewindykacji dóbr kultury polskiej z ZSRR [5]; od 1926 roku do 1933 roku prezes Związku Bibliotekarzy Polskich. Edward Kuntze wiele wniósł do bibliotekarstwa jako redaktor, początkowo współpracował z czasopismem bibliotekarskim w Wiedniu, ale do wybitnych osiągnięć należy utworzenie i długoletnie redagowania pisma Przegląd Biblioteczny (1927-1947). Przyczynił się do udziału Polski w Komitecie Rzeczoznawców Bibliotecznych przy Lidze Narodów, uznając współpracę za ważny czynnik rozwoju nauki i kultury. Uczestnicząc w pracach bibliotecznych w Paryżu w styczniu 1928 roku wygłosił referat pt. Les renseignements bibliographiques en Pologne [6]. Rozwijał działalność w Międzynarodowym Komitecie Bibliotek i Bibliografii, przemianowanego w roku 1929 na Międzynarodową Federację Stowarzyszenia Bibliotekarzy (IFLA) [7].

STRESZCZENIE WYBRANYCH IDEI I CYTATY

Kuntze był autorem fundamentalnego artykułu ogłoszonego w 1919 roku pt. Potrzeby bibliotek naukowych. Praca ta, do dziś cytowana w literaturze fachowej, daje jasny program zadań, które stanęły przed bibliotekarstwem polskim w czasie, kiedy trzeba było dopiero wypracować jednolitą politykę biblioteczną w kraju. Jak trudne były to sprawy najlepiej świadczy historia Związku Bibliotekarzy Polskich, którzy przez długi czas nie potrafili zorganizować współpracy między poszczególnymi ośrodkami. Program swojej pracy, nad spolszczeniem księgozbioru, jako dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, Kuntze ujął w następujący sposób:

Z tutejszej Biblioteki mam zamiar zrobić dobrą bibliotekę uniwersytecką. Gdyby, więc otrzymał w depozyt Bibliotekę Towarzystwa Przyjaciół Nauk, to jednak nie będę zabiegał o przetworzenie jej na Bibliotekę o takim charakterze jak Jagiellońska lub Ossolineum, gdzie główny nacisk położony jest na polonica [8].

Podejmując się redakcji nowopowstałego czasopisma Przegląd Biblioteczny określił jego program:

Przegląd Biblioteczny będzie miał charakter czasopisma naukowego, poświęconego teorii i praktyce bibliotekarstwa w szerokim tego słowa znaczeniu. Obok artykułów dotyczących techniki bibliotekarskiej i jej teoretycznych podstaw, historii i organizacji bibliotek, przede wszystkim naukowych oraz spraw zawodowych stanu bibliotekarskiego (zwłaszcza w Polsce) – będzie zamieszczać prace z zakresu księgoznawstwa ogólnego, a więc z zakresu historii filozofii książki. Recenzje nowych publikacji bibliotekarskich i księgoznawczych, polskich i obcych... [9]

Kolegium redaktorskie tak oceniło jego pracę jako redaktora Przeglądu Bibliotecznego:

Prowadził on nasze czasopismo od 1927 r., od chwili jego narodzin. Prowadził w latach kryzysu ekonomicznego w latach braku zrozumienia dla pracy bibliotekarza. Mimo wszelkich niesprzyjających warunków, pod Jego czujną i wytrwałą ręką Przegląd rozwijał się i utrzymywał na niezmiennie wysokim poziomie. Redaktor Kuntze uczynił z Przeglądu trybunę bibliotekarstwa polskiego, gdzie dyskutuje się problemy dla bibliotekarzy zasadnicze, uczynił zeń także zwierciadło naszego ruchu zawodowego, życia i rozwoju Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich. [10]

Spójrzmy jeszcze na Edwarda Kuntzego oczyma współczesnych jego przełożonych i współpracowników. W roku 1919 F. Papée scharakteryzował go:

Edward Kuntze, znawca wszechstronny naszej Biblioteki i w ogóle bibliotekarstwa, w zupełności temu fachowi oddany (jakkolwiek przy tym także wytrawny historyk), wielki talent administracyjny... . [11]

Naoczny świadek działalności Kuntzego w czasie wojny, A. Birkenmajer, tak ją ocenił:

Najważniejszą zasługą Kuntzego podczas okupacji, a bodaj najważniejszą zasługą dla Biblioteki Jagiellońskiej w ogóle jest jego dominująca rola dla ochrony zbiorów tej Biblioteki przed niebezpieczeństwami grożącymi im ze strony okupanta. Dzięki swym osobistym podmiotom, a zwłaszcza dzięki swemu niezawodnemu taktowi i swym „dyplomatycznym zdolnością” zyskał on sobie wielki wpływ na Abba [12], w wyniku czego zapobiegł np. wywozowi rękopisów i starodruków poza Kraków, wcieleniu księgozbioru Polskiej Akademii Umiejętności do księgozbioru Biblioteki Jagiellońskiej itd., itd.; nawet przeprowadził to, że wróciła do Biblioteki większość cennych obiektów „zabezpieczonych” (sichergestellt) przez hitlerowskich historyków sztuki w latach 1939-19440. [13]

Długoletnia współpracownica E. Kuntzego Helena Lipska, napisała o nim:

Spieszył z pomocą zawsze swoim pracownikom, miał duże zrozumienie dla ich pracy naukowej, byleby nie kolidowała z zajęciami bibliotecznymi – pomagał i zachęcał; cieszyły go zwłaszcza opracowania mające za temat macierzystą bibliotekę i jej zbiory. Dystyngowana postać dyrektora onieśmielała swoją powagą młodszych kolegów, jednak wysoka kultura osobista, zachowanie pełne taktu, wyrozumiałość oraz życzliwość zyskiwały mu sympatię i szacunek. Okazało się to najpełniej w czasie okupacji hitlerowskiej. [14]

WYBRANA BIBLIOGRAFIA

Prace Edwarda Kuntzego

Kuntze Edward: Układy o zwrot biblioteki Kałuskich [Karta z dziejów odzyskania z Rosji polskiego mienia kulturalnego], Lwów 1930

Kuntze Edward: Les rapports de la Polotne avec le Saint-Siêge ã l`époque d`Etienne Batory. Cracovie 1935. Imprimerie Universite des Jaggelons s. 39. Odb. Z: Etienne Batory roi de Pologne prince de Transylvanie Academie Polonaise des Sciences et des Lettres Academie des Sciences Hongroise.

Kuntze Edward: A. Caligarii Nuntii Apostolici in Polonia epistolae et acta 1578 – 1581, edidt dr Ludovicus Boratyński.[recenzja]. Kraków 1917

Kuntze Edward: Dzieje Biblioteki Jagiellońskiej pod okupacją niemiecką w okresie od 1 września do 18 stycznia 1945 r. In: Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej, Kraków R. 25, 1975

Kuntze Edward: Fryderyk Papée jako bibliotekarz. Warszawa 1936.

Kuntze Edward: Organizacja Inflant w czasach polskich. In: Pamiętnik Instytutu Bałtyckiego: Polska a Inflanty. Gdynia 1939

Kuntze Edward: Potrzeby polskich bibliotek naukowych. In: Nauka Polska. 2: 1919 s. 503-542.

Kuntze Edward: Les renseignements en Pologne. IN: La coordination internationaledes Bibliotehèques. Paris 1928 s. 62-68.

Kuntze Edward: Czym powinna być Biblioteka Jagiellońska? In: Silva Rerum T. 3: 1927 s. 81-84.

Publikacje o Edwardu Kuntzem

Baumgart Jan.: Rzut oka na dzieje Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich 1917-1957. In: Przegląd Biblioteczny. R. 25, 1957 z. 4.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej. R. 21: 1971 z. ½ s. 5-33.

Baumgart Jan.: Działalność dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu (1919-1926). In: Przegląd Biblioteczny R. 25: 1957 z 2/3 s.106-111.

Regulamin wewnętrzny Biblioteki Jagiellońskiej. Kraków 1934.

www.gslis.utexas.edu/~landc/fulltext/LandC_34_1_Sroka.pdf

Biblioteka Uniwersytecka 1919-1929. In: Biblioteki wielkopolskie i pomorskie. red. Wierczyński S. Poznań 1929 s.97

Birkenmajer, A: Biblioteka Jagiellońska a Biblioteka Narodowa. In: Silva Rerum. T. 3: 1927. s. 81-84.

Więckowska, H..: Bibliotekarstwo polskie na terenie międzynarodowym w latach 1923-1939. In: Studia o Książce. T. 3.

Łodyński, M.: Rola Edwarda Kuntzego Kuntzego bibliotekatrstwien polskim. In: Przegląd Biblioteczny R. 25: 1957 z 2/3.

Baumgart, Jan.: Bibliotekarstwo biblioteki bibliotekarze. Warszawa 1983.

Bilans dziesięcioletniej pracy na polu bibliotekarstwa i bibliografii w Polsce. In: Przegląd Biblioteczny. R. 3 1929 s. 258-259.

NOTATKI

1. Nauka polska. T. 2: 1919 s. 503-542
2. Przegląd Biblioteczny. R 4: 1930 s. 5 – 36.
3. Rgulamin wewnętrzny Biblioteki Jagiellońskiej. Kraków 1934
4. Dąbrowski, J.: Praca naukowa i uczelnie wyższe w czasie okupacji. In: Kraków w latach okupacji 1936-1945. In: Studia i materiały. Kraków 1945-1957 s. 85-93.
5. www.eksplorator.os.pl/86.htm /dostęp 5 czerwca 2005/.
6. Kuntze, Edward: Les renseignements bibliographiques en Pologne. In: La coordination internationale des Bibliothéques. Paris 1928 s. 62-68.
7. Więckowska, H.: Bibliotekarstwo polskie na terenie międzynarodowym w latach 1923-1939. In: Studia o Książce T. 3 s. 197-226.
8. Biblioteka Uniwersytecka 1919-1929. In: Biblioteki wielkopolskie i pomorskie. red. Wierczyński S. Poznań 1929 s. 97
9. Od Redakcji. Przegląd Biblioteczny R. 1: 1927 s. 8.
10. Papée, Franciszek: Sprawozdanie Biblioteki Jagiellońskiej za 1918 z dnia 16 XII 1918 s. 3 [maszynopis archiwum BJ].
11. Tamże.
12. Reprezentant okupanta nadzorujący Bibliotekę.
13. Birkenmajer, A: Recenzja maszynopisu pracy Ireny Barowej In: Przewodnik po Bibliotece Jagiellońskiej [maszynopis archiwum BJ s. 8-9].
14. Lipska , Helena: Dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej Edward Kuntze, s. 45. J. Bar-Święch: Polityka biblioteczna w służbie nauki – Edward Kuntze. In: Twórcy nowoczesnego bibliotekoznawstwa polskiego. Wrocław 1974 s. 164-185.

Edward Kuntze (1889-1950)

PERSONAL DATA

Born: March 8, 1880, Lwów, Galicja Died: June 3 1950, Kraków Nationality: Polish

PICTURE

Source: Przegląd biblioteczny, 1927

PERSONAL AND PROFESSIONAL HIGHLIGHTS

Edward Kuntze, the son of Bernard and Hermine, nee Birkfellner, was born on March 8, 1889 in Lvov. Edward’s father, a rail administrative employee - a great advocate of good, traditional values – has always stressed the importance of education. Edward, therefore, continued to study, graduating university with honors and obtaining a doctor’s degree. During the course of his studies Edward made frequent trips to Rome, for the purpose of research.

His great and valuable input into the development of librarianship notwithstanding, Edward Kuntze was known as modest and low-key man, never an aggressive self-promoter in the administrative hierarchy.

It is necessary to reflect on Edward Kuntze within the context of his professional environment, as his role of a co-creator of modern Polish librarianship was vital. He authored many essays on the subject of library organization, uniform processing of library contents, lending process, professional and personal issues of library staff, library construction, etc. Kuntze’s works have been used as guidelines and patterns in library practices in Poland. For example, the article: Potrzeby polskich bibliotek naukowych > [1] is of a great historical and instructional value.

In his effort to bring uniformity into the rocky development process of Polish librarianship, it was E. Kuntze who first broached the subject of instruction of library staff. He organized first professional courses for librarians at the Poznań University Library. The role of instruction and continuing education for librarians was well formulated by him in Kilka uwag o kursach dla bibliotekarzy bibliotek naukowych [2].

The first few years of E. Kuntze’s tenure as head of the Jagiellonian Library were spent on its re-organization and improvement of its function. He delegated duties, implemented long-term goals, improved accountability, worked out a set of internal instructions for respective departments, as well as a list of principles of library usage for readers [3].

E. Kuntze introduced many changes to the Library’s internal organizational structure, with focus on modernization of its operation. In 1927, a department of acquisitions was formed and the years 1927-1932 saw the re-organization of the catalogue, resulting in a uniform alphabetical catalogue.

Kuntze took care of the information aspect of the Library’s function (info about newest acquisitions). On October 1, 1927, the first issue of the Wykaz najważniejszych nabytków Biblioteki Jagiellońskiej was published (the publication appeared regularly until 1938).

He also supervised and saw through the completion of the construction of the Library, initiated by the former Director, F. Papée.

During the times of the ultimate trial – the Second World War and German occupation of Poland, E. Kuntze did his utmost to protect the library contents from the process of planned destruction. He even managed to increase the Library’s contents by including in its body the collections of other, smaller institutions (libraries of seminaries, the Library of Polish Academy of Knowledge, part of the Eastern Institute’ collection and the collections of various administrative departments) originally destined for liquidation.

In this very difficult period, (Cracow at the time, was an HQ of General Governorship, therefore under closer supervision and control), Kuntze engaged himself in an underground activity related mostly to preservation of Polish cultural heritage with the inclusion of libraries and their collections. Kuntze was part of a secret Committee that dealt mostly with registration of losses and damages to the cultural and scientific legacy of the Jagiellonian University, but was also responsible for preparing plans for post-war restoration [4]. He also took part in the restoration process of cultural goods gathered at the Wawel Castle, unfortunately, was not able to salvage everything from misappropriation.

According to the profile of his education, E. Kuntze worked on scientific historical research and was an expert on the times of Stefan Batory’s reign. The following works: Sventoslai Orzelski Interregni Poloniae Libri 1572-1576 (1917), Alberti Bolognetti nuntii apostolici in Polonia epistolae et acta 1581-1585 (1923-1950)’. (Kuntze’s life-long work), Instructions for Instrukcję wydawniczą dla źródeł historycznych z czasów nowożytnych Komisji Historycznej PAU are considered to be lasting and invaluable scientific publishing pieces of Kuntze’s. E. Kuntze’s research activity constituted a very important part of his work. He wrote 40 books on librarianship and 25 books on history in total.

Kuntze was a member of the Department of History and Philosophy of the Polish Academy of Knowledge, a member of History Committee of Poznań Society of the Friends of Arts and Science, as well as a member of the State Council on Archives and the Library Council of Polish Academy o Knowledge in Cracow.

In recognition of his work and lifelong commitment to development of cultural values and Polish Librarianship, E. Kuntze was awarded the Golden Cross of Merit twice, as well as Commodore’s Cross of Poland's Rebirth.

He was actively involved in the cooperation of librarians at an international level.

In his professional career of 45 years, Kuntze manifested his exceptional skills in the process of organization of libraries, authored a great many very interesting texts, instructed, published and otherwise generously contributed to the development of Polish library environment.

EDUCATION

Edward Kuntze graduated from No 5 High School in Lvov. He studied history and geography at the department of philosophy of the Jan Kazimierz University in Lwow in the years 1898-1902. In 1902, Kuntze obtained a doctor’s degree and in 1904 a high school teacher diploma. He attended a seminar of Professor Ludwik Finkel and wrote an essay about Andrzej Dudycz, a XVI century Polish diplomat.

AFFILIATION

The first few years of his professional life, E. Kuntze spent working as a teacher – first at High School No 2 in Lvov (November 1, 1901 – August 31, 1905), then at the high school in Bochnia (September of 1905 – June 1906). He spent some time in Rome (October 1903 till June 1904) working for the Polish Academy of Knowledge and doing scientific research using sources of the Library of Vatican. In the years 1906-1919 Kuntze worked at the Jagiellonian Library, first as assistant librarian. After spending some time holding the position of head librarian of the Poznań University Library, Kuntze finally arrived at the position of head librarian at the Jagiellonian Library, where he worked for 20 years (1927-1947).

PROFESSIONAL CAREER AND ACCOMPLISHMENTS

Edward Kuntze was a librarian, a historian, an editor and a publisher. In 1928, Kuntze joined the Polish Academy of Knowledge, while in the years 1923-1935, worked for the Polish delegation which dealt with the recovery of objects of Polish cultural heritage from the Soviet Union [5]. Between the years 1926 –1933 Kuntze held a position of president of the Association of Polish Librarians. He contributed greatly as editor to the library development in Poland and, undoubtedly, his greatest accomplishment is the creation, publishing and edition of the Przegląd Biblioteczny (1927-1947). He also contributed to the introduction of Polish specialists into the Committee of Library Experts associated with the League of Nations. He gave a lecture on: Les renseignements bibliographiques en Pologne in Paris in January 1928 [6]. He pursued activities in the International Committee of Libraries and Bibliographies, which later evolved into the International Federation of Library Associations and Institutions (1929, IFLA) [7].

SUMMARY OF IDEAS AND QUOTATIONS

In 1919, E. Kuntze published an essay that later became a vital document in the field of library science. The article, entitled: ‘The requirements of scientific libraries’, presented a comprehensive set of guidelines to be used in the process of creation of modern, uniform Polish library policy. Here is a quote from E. Kuntze referring to the special attention that should be paid to Polish elements of library collections.

I intend to transform this library into a good university library. If I were to obtain the collection of the Library of the Friends of Science, I would not try to narrow its profile exclusively to polonica as it has been done at the Jagiellonian Library and Ossolineum [8].

When he took over his publishing duties at the Library Review, he outlined the agenda as follows:

Przegląd Biblioteczny’s profile will be mainly scientific, dedicated to theory and implementation of library policies and practices. Next to articles on the subject of library techniques, theory, historical background, issues pertaining to library profession, I intend to publish works from the field of general librarianship – history, philosophy of books. Also, the reviews of newly published works on librarianship, Polish and foreign, will be presented [9].

The college of editors issued the following opinion on Kuntze’s performance as chief editor of Przegląd Biblioteczny:

He was our leader since the first issue of the Review had been published. Despite all unfavorable conditions and lack of understanding for the mission of librarians, the Review developed and thrived as a publication of a superior quality. Edward Kuntze made Przegląd to be a platform of Polish librarianship, where all the vital issues of all members of library profession could be voiced and considered [10].

In 1919, F. Papée characterized E. Kuntze in the following way:

Edward Kuntze, an all-around expert on our Library and librarianship in general, totally dedicated to his profession and his mission, a great historian, a great and able administrator… [11]

A witness to Kuntze’s work and activity during the war, A. Birkenmajer, offered the following opinion:

Kuntze’s most important accomplishment during German occupation, and the most important thing one could ever do for the Jagiellonian Library was his careful attention and major role in the protection of this Library’s collection against enemy threat. Thanks to his personal diplomatic skills and abilities he was able to greatly influence Abb [12].
Kuntze prevented the looting of manuscripts and old prints, saw through the incorporation of the contents of the library of Polish Academy of Knowledge into the body of the Jagiellonian Library, etc.
Last, but not least, Kuntze managed to recover the majority of valuable objects already ‘secured’ by German art historian in the years 1939-1944 [13].

Longtime collaborator of Kuntze’s, Helena Lipska, wrote:

He was always the first to assist his co-workers with the great understanding for their scientific research, as long as it did not interfere with fulfilling their library duties. He forever encouraged and helped, especially when research was related to the Library and its contents. His distinguished persona humbled younger librarians, yet, his cultured demeanor, tact and congeniality made him a great many respectful supporters and friends . All these positive qualities manifested themselves especially during the occupation [14].

SELECTED BIBLIOGRAPHY

Works by Edward Kuntze

KUNTZE, E. Układy o zwrot biblioteki Kałuskich [Karta z dziejów odzyskania z Rosji polskiego mienia kulturalnego], Lwów 1930.

KUNTZE, E. Les rapports de la Polotne avec le Saint-Siêge ã l`époque d`Etienne Batory. Cracovie 1935. Imprimerie Universite des Jaggelons, s. 39. Odb. z: Etienne Batory roi de Pologne prince de Transylvanie Academie Polonaise des Sciences et des Lettres Academie des Sciences Hongroise.

KUNTZE, E. A. Caligarii Nuntii Apostolici in Polonia epistolae et acta 1578–1581 [recenzja]. Boratyński, L. (ed.). Kraków 1917.

KUNTZE, E. Dzieje Biblioteki Jagiellońskiej pod okupacją niemiecką w okresie od 1 września do 18 stycznia 1945 r. In Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej, Kraków 1975, R. 25.

KUNTZE, E. Fryderyk Papée jako bibliotekarz. Warszawa 1936.

KUNTZE, E. Organizacja Inflant w czasach polskich. In Pamiętnik Instytutu Bałtyckiego: Polska a Inflanty. Gdynia 1939.

KUNTZE, E. Potrzeby polskich bibliotek naukowych. In Nauka Polska. 2: 1919, s. 503-542.

KUNTZE, E. Les renseignements en Pologne. In La coordination internationaledes Bibliotehèques. Paris 1928, s. 62-68.

KUNTZE, E. Czym powinna być Biblioteka Jagiellońska? In Silva Rerum. T. 3. 1927, s. 81-84.

Works about Edward Kuntze

BAUMGART, J. Rzut oka na dzieje Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich 1917-1957. In Przegląd Biblioteczny. 1957, R. 25, z. 4.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej. 1971, R. 21, z. ½, s. 5-33.

BAUMGART, J. Działalność dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu (1919-1926). In Przegląd Biblioteczny. 1957, R. 25, z 2/3, s.106-111.

Regulamin wewnętrzny Biblioteki Jagiellońskiej. Kraków 1934.

Biblioteka Uniwersytecka 1919-1929. In Biblioteki wielkopolskie i pomorskie. WIERCZYŃSKI, S. (red.). Poznań 1929, s. 97.

BIRKENMAJER, A. Biblioteka Jagiellońska a Biblioteka Narodowa. In Silva Rerum. T. 3. 1927, s. 81-84.

WIĘCKOWSKA, H. Bibliotekarstwo polskie na terenie międzynarodowym w latach 1923-1939. In Studia o Książce. T. 3.

ŁODYŃSKi, M. Rola Edwarda Kuntzego Kuntzego w bibliotekatrstwie polskim. In Przegląd Biblioteczny. 1957, R. 25, z. 2/3.

BAUMGART, J. Bibliotekarstwo, biblioteki, bibliotekarze. Warszawa 1983.

Bilans dziesięcioletniej pracy na polu bibliotekarstwa i bibliografii w Polsce. In Przegląd Biblioteczny. 1929, R. 3, s. 258-259.

FOOTNOTES

1. Nauka polska. T. 2. Warszawa 1919, s. 503-542.
2. Przegląd Biblioteczny. 1930, R 4, s. 5–36.
3. Regulamin wewnętrzny BibliotekiJagiellońskiej. Kraków 1934.
4. DĄBROWSKI, J. Praca naukowa i uczelnie wyższe w czasie okupacji. In Kraków w latach okupacji 1936-1945. Kraków 1945-1957, s. 85-93.
5. WÓJCIK, K. Rewindykacja – Traktat ryski – 1921. In Strona poświęcona poszukiwaczom skarbów i tajemnic II wojny światowej [on-line]. J. Robert Kudelski, 2000-2004. Aktualizacja 04.12.2004 [dostęp 5 czerwca 2005]. Dostępny w World Wide Web: www.eksplorator.os.pl/86.htm.
6. KUNTZE, E. Les renseignements bibliographiques en Pologne. In La coordination internationale des Bibliothéques. Paris 1928, s. 62-68.
7. WIĘCKOWSKA, H. Bibliotekarstwo polskie na terenie międzynarodowym w latach 1923-1939. In Studia o Książce. T. 3, s. 197-226.
8. Biblioteka Uniwersytecka 1919-1929. In WIERCZYŃSKI, S. (red.). Biblioteki wielkopolskie i pomorskie. Poznań 1929, s. 97.
9. Od Redakcji. Przegląd Biblioteczny. 1927, R. 1, s. 8.
10. PAPÉE, F. Sprawozdanie Biblioteki Jagiellońskiej za 1918 z dnia 16 XII 1918 s. 3 [maszynopis archiwum BJ].
11. Tamże.
12. Reprezentant okupanta nadzorujący Bibliotekę.
13. BIRKENMAJER, A. Recenzja maszynopisu pracy Ireny Barowej. In Przewodnik po Bibliotece Jagiellońskiej [maszynopis archiwum BJ, s. 8-9].
14. LIPSKA, H. Dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej Edward Kuntze, s. 45. BAR-ŚWIĘCH, J. Polityka biblioteczna w służbie nauki – Edward Kuntze. In Twórcy nowoczesnego bibliotekoznawstwa polskiego. Wrocław 1974, s. 164-185.

Translated by Dorota Jaglarz